modričaINFO za sve ljude dobre volje
Izložba “Romi na marginama” u Modriči je trajala sedam dana
Duga istorija progona, diskriminacije i isključenosti
Da li Romi u 21. vijeku i dalje žive na društvenim marginama, zašto nose hipoteku predrasuda i kako oni zaista žive danas u Bosni i Hercegovini samo su neka od pitanja na koja je pokušala dati odgovore Misija Organizacije za sigurnost i saradnju u Evropi (OSCE) u Bosni i Hercegovini (BiH) kroz izložbu “Romi na marginama”.
Izložba je bila postavljena u Modriči povodom Svjetskog dana Roma, 8. aprila i bila je otovorena za posjetioce sedam dana. Na 15 panoa prezentovano je 26 fotografija Roma, koji su se ostvarili kroz određene poslovne, društvene i sportske uspjehe. Izložene fotografije demantovale su najčešće predrasude kada su u pitanju Romi kao nacionalna manjina, a kako je ocijenjeno prilikom otvaranja izložbe, jedna od najvećih i najčešćih predrasuda jeste nedostatak obrazovanja kod Roma. Kako je istaknuto tom prilikom na području opštine Modriča 46 učenika (21 dječak i 25 djevojčica) redovno pohađa osnovnu, a jedna učenica srednju školu.
Otvaranje izložbe pobudilo je veliku pažnju Modričana i predstavnika lokalnih institucija
Učenici OŠ “Sveti Sava” Modriča posjetili izložbu
Elvisa Mehmedović, učenica drugog razreda Ekonomske škole u Modriči prisustvovala je otvaranju izložbe i takođe ukazala na značaj obrazovanja. „Dolazim iz naselja Straževac i jedina sam Romkinja, koja pohađa srednju školu iz mog naselja, dok oko 20-oro djece pohađa osnovnu školu. Četiri djevojčice su deveti razred, imamo tri učenika sedmog, a ostali su učenici od prvog do petog razreda. Obrazovanje je jako značajno za nas i mislim da mi trebamo i moramo da se dokažemo u tom procesu“, naglasila je Mehmedović. Elvisa je takođe istakla da se u srednjoj školi veoma rijetko susreće sa predrasudama i diskriminacijom, te da je tih pojava mnogo više bilo u osnovnoj školi. Kaže da je sve probleme uvijek rješavala odmah ne ustručavajući se da zatraži pomoć. Obraćala se nastavnicima, psihologu i pedagogu škole, a problemi se više nisu ponavljali.
Elvisa Mehmedović ukazala na značaj obrazovanja Roma
Udruženja koja se bave pitanjima manjina takođe smatraju da je obrazovanje strateški cilj. Dragan Marković, predsjednik Saveza nacionalnih manjina regije Doboj je podsjetio da su Romi najbrojnija nacionalna manjina u Republici Srpskoj i BiH, te da je stoga posebno značajno rješavanje pitanja vezanih za obrazovanje, zapošljavanje, socijalno i stambeno zbrinjavanje. On je, takođe pojasnio da je stambeno zbrinjavanje Roma trenutno u zastoju zbog neusvajanja određenih budžeta na nivou Bosne i Hercegovine.
Izložbu u Modriči su organizovali Misija OSCE-a BiH i opština Modriča
Na području BiH živi oko 50.000 Roma, od kojih na području Modriče prema anketnim podacima iz 2019. godine 309 lica ili 72 porodice. Skoncentrisani su u četiri naselja u Mjesnoj zajednici Modriča 2: Straževac, Potok mahala, Ahmetovača i naselje kod Željezničke stanice.
Romi nisu neobrazovani, pasivni i bespomoćni
U cilju poboljšanja uslova života Roma opština Modriča usvojila je „Lokalni akcioni plan za unapređenje položaja romske populacije za period 2019-2023. godine“. Akcioni plan je izrađen u saradnji sa Misijom OSCE-a u BiH i već daje rezultate. Od njegovog usvajanja do danas realizovano je nekoliko značajnih infrastrukturnih projekata među kojima je “Unapređenje stambenih uslova u stambenim jedinicama u kojima žive Romi i izgradnja prateće komunalne infrastrukture u romskim naseljima na području opštine Modriča”. Kroz projekat, koji je finansiralo Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH, a implementirala opština Modriča u partnerstvu sa Udruženjem građana “Romski informativni centar” Gradiška asfaltirane su dvije ulice u romskim naseljima i sanirano je pet stambenih jedinica u naselju Straževac. U saradnji sa Care International i Udruženjem “Romska djevojka – Romani ćej” iz Prnjavora završen je projekat “Poboljšanje infrastrukturnih uslova u Novosadskoj ulici”. Ranije, tačnije 2016. i 2017. godine u Novosadskoj ulici kroz projekat “Podrška socijalnom uključenju ranjivih romskih porodica u područjima pogođenim poplavma putem obezbjeđenja stambenih jedinica i socio-ekonomskih mjera sa aktivnim učešćem državnih i lokalnih vlasti, kao i drugih interesnih grupa” izgrađene su dvije lamele sa četiri i šest stanova, koji su potpuno opremljeni. U te stanove useljeno je 10 porodica koje ukupno broje 45 članova.
Predstavnici opštine Modriča na izložbi “Romi na marginama”
Trenutno je opština Modriča uključena u projekat Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH “Mapiranje naselja/lokalnih zajednica u kojima žive Romi”. Na osnovu “Deklaracije o integraciji Roma”, koju su usvojile zemlje Zapadnog Balkana, pokreću se intenzivnije aktivnosti legalizacije stambenih naselja ili objekata u kojima žive Romi. Opština Modriča je iskazala potrebu za legalizacijom stambenih objekata, a Ministarstvo će u saradnji sa opštinama izvršiti geografsko mapiranje romskih naselja u ukupno 27 lokalnih zajednica na području BiH, te dobijene podatke će koristiti za dalji proces pripreme projekata i traženje donatorskih sredstava.
Načelnik opštine Modriča Jovica Radulović je istakao da je Modriča sredina u kojoj su svi pripadnici nacionalnih manjina potpuno ravnopravni, te da segregacija ne postoji. „Nastojimo da za sve stanovnike obezbijedimo bolje uslove za život i rad, što uključuje i pripadnike nacionalnih manjina. Njihovi pripadnici mogu potpuno ravnopravno da učestvuju u svim procesima, a posebno izdvajam konkurse za dodjelu srednjoškolskih i fakultetskih stipendija“, rekao je Radulović. On je, takođe dodao da je opština Modriča posvećena aktivnostima koje doprinose većoj integraciji Roma u društvene tokove i poboljšanju uslova za život o čemu svjedoči i donošenje “Lokalnog akcionog plana za unapređenje položaja romske populacije za period 2019-2023. godine“.
Romi nose hipoteku brojnih predrasuda
Izložbom u Modriči apostrofirana su i druga pitanja i problemi sa kojima se nose pripadnici romske populacije, kao najveće od 17 nacionalnih manjina u BiH. Kroz izložbu je dat kratki prikaz duge istorije Roma, ali i prikaz stereotipa, zbog kojih se Romi često diskriminišu od strane predstavnika drugih naroda. Pokazano je da Romi nisu skloni bezbrižnom nomadskom načinu života u šatorima i čergama, nego da su ih često kroz istoriju različite okolnosti prisiljavale na migracije. Romi nisu svirači i zabavljači, već je to jedan od izvora njihove egzistencije, oni nisu lijeni i mnogi od njih ozbiljno se bave nekim od zanata, a svoje vještine i znanja unapređuju u skladu sa savremenim zahtjevima. Kada je u pitanju religija, izložba je nedvosmisleno pokazala da Romi nisu nevjernici, nego da svi Romi nisu pripadnici jedne vjere.
Stereotipi o Romima
Izložbom “Romi na marginama” poslata je i poruka da još uvijek prisutna izolovanost od društvenih procesa vodi pripadnike ovog naroda u čestu pasivnost, isključenost, odustajanje od obrazovanja i prosjačenje.
Osnovci na izložbi
Izložbu u Modriči posjetio je veliki broj učenika, osnovaca i srednjoškolaca. Najviše učenika bilo je iz drugog i četvrtog razreda Osnovne škole “Sveti Sava”. Ovoj školi, prema definisanom školskom području, gravitiraju i učenici iz naselja sa romskom populacijom.
Autor / tekst: Sanja Samardžić-Marjanović
Foto: Slavko Stojić i Sanja Lendić
Obrada: Zlatko Huravik / modričainfo
“Izradu ove fotoreportaže podržala je Američka agencija za međunarodni razvoj (USAID) kroz projekat PRO-Budućnost. Sadržaj ove fotoreportaže ne odražava neminovno stavove USAID-a ili Vlade SAD-a”.
